Gedichtenpad 1e leerjaar

Tijdens de uitwerking van een gedichtenpad voor de onderbouw vond ik het moeilijk om opdrachten te verzinnen die zowel voor een eerste leerjaar als voor 2 en 3 haalbaar en uitdagend zouden zijn. Ik kwam op het idee een derde gedichtenpad uit te werken puur voor een eerste leerjaar met gedichten die ze zelf kunnen lezen en aangepaste opdrachten. Hieronder vind je de uitwerking!

1. Locatie: voor de inkom van de school

Erik van Os - Moe moe

in ‘De dichter is een tovenaar’ ( Van Coillie, Averbode , 2003)

Moe moe

Moe moe.

Ik ben zo moe.

Ik ben dood op.

                                                           op.

                                                   nog

                                            trap

                                    die

                            heel

                     ik

             moet

      nou

En

Moe moe.

Ik ben zo moe.

Ik ben bek af.

Kwam

          mijn

                     bed

                            de

                                    trap

                                            maar

                                                     af.

Beschouwen:

LLN  zitten onderaan de trap. LK draagt het gedicht voor terwijl hij/zij de trap op en af loopt (zoals het gedicht het doet). De leerlingen krijgen de tekst ook vergroot te zien.

Wat wil de dichter zeggen? Hij doet dat op een speciale wijze, hoe? Wat merk je aan de 3de en regel van de twee blokjes die beginnen met “moe moe”? (het laatste woord, op en af, geeft aan hoe de trap wordt genomen.)

Creëren:

Wat wil de dichter benadrukken? (trap naar boven en naar beneden)

Hoe doet hij dat? (woorden omhoog en omlaag schrijven)

Hoe zou je dit doen als je geen schrijver maar een zanger(es) was? (zingen)

Laat zien hoe je de trap opgaat (hoger zingen) en af gaat (lager zingen)

LLN mogen dit uitvoeren met de zinnen “en nu moet ik die trap nog op” en “Kwam mijn bed de trap maar af” terwijl ze de trap ook oplopen en naar beneden komen.

Indien extra tijd: LK springt de trappen op en af en de LLN verhogen en verlagen de toon (zingen telkens het woord “trap”).

Materiaal: vergroting gedicht

2. Locatie: bouwwerken aan de inkom van de school/kleutergang

Joke van Leeuwen - Lijmen

In ‘Ozo heppie en andere versjes’ (Querido, 2000)

Ik had drie beestjes,

drie beestjes van steen.

Een vogeltje.

Een veulentje.

Een varkentje.

Ze zijn gevallen.

Ze braken stuk

Ik heb ze gelijmd.

't Is bijna gelukt.

Ik heb drie beestjes,

drie beestjes van steen.

Een volentje.

Een veukentje.

Een vargeltje.

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Diertjes van steen, gevallen, fout aan elkaar gelijmd.

Gekke dieren à zelf creëren

Creëren:

Optie 1:

LLN krijgen een blad met daarop de voor- en achterkanten van verschillende dieren.

LLN stellen een nieuw dier samen door middel van uitknippen en opplakken en verzinnen hierbij een nieuwe naam.

Optie 2:

LLN werken in groepjes van 3

LL 1 tekent hoofd van een dier op een wit A5 en plooit om

LL 2 tekent romp zonder te weten welk dier LL 1 heeft getekend en plooit weer om

LL 3 vervolledigt de tekening met de achterkant van zijn eigen dier

De tekening wordt open geplooid en in groep wordt een naam van het nieuwe dier verzonnen

Materiaal:

Bij optie 1: wit A4-papier, knipbladen met dieren (voorkant + achterkant), scharen, lijmstiften

Bij optie 2: wit A5-papier, potloden

3. Locatie: speelplaats kleuters bij het speeltuig/de huisjes

Optie 1:

Hans & Monique Hagen - De hut is klaar

In ‘Ik en mijn rode fiets’ (Querido, 2010)

joe hoe hoe

we zitten in de hut

hiep hiep hoi

een hele nieuwe hut

joe hoe hoe

de allermooiste hut

hiep hiep hoi hoi

onze hut is klaar

onze hut is klaar

en wij zitten binnen

wat moeten we nu doen

wat moeten we verzinnen

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Kinderen die een hut maken

Wat vinden ze van de hut? à Ze is het allermooist en leuk

Wat is het probleem? à Ze weten niet wat ze nu moeten doen, ze vervelen zich

Creëren:

Wat kan je allemaal doen in een hut, wat zou jij doen?

LLN spelen in groepjes van 2 of 3 in het speelhuisje na wat zij zouden doen. Dit toneeltje duurt maximaal 2 minuten. De LLN krijgen slechts 4 minuten voorbereidingstijd (tijd kort houden zorgt voor concreet werken).

Materiaal: Timer

Optie 2:

Annie M.G. Schmidt - Dikkertje Dap

In ‘Ziezo’ (Querido, 1987)

Dikkertje Dap klom op de trap

's morgens vroeg om kwart over zeven

om de giraf een klontje te geven.

Dag Giraf, zei Dikkertje Dap,

weet je, wat ik heb gekregen?

Rode laarsjes voor de regen!

't Is toch niet waar, zei de giraf,

Dikkertje, Dikkertje, ik sta paf.

O Giraf, zei Dikkertje Dap,

'k moet je nog veel meer vertellen:

Ik kan al drie letters spellen:

a b c, is dat niet knap?

Ik kan ook al bijna rekenen!

Ik kan mooie poppetjes tekenen!

Lieve deugd, zei de giraf,

Kerel, kerel, ik sta paf.

Zeg, Giraf, zei Dikkertje Dap,

Mag ik niet eens even bij je

stiekem van je nek afglijen?

Zo maar eventjes voor de grap,

denk je dat de grond van Artis

als ik neerkom, heel erg hard is?

Stap maar op, zei de giraf,

stap maar op en glij maar af.

Dikkertje Dap klom van de trap

met een griezelig grote stap.

Op de nek van de giraf

zette Dikkertje Dap zich af,

roetsjj daar gleed hij met een vaart

tot aan 't kwastje van de staart.

Boem!

Au!!

Dag Giraf, zei Dikkertje Dap.

Morgen kom ik weer hier met de trap.

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Dikkertje Dap, een giraf, een trap, rekenen en lezen

Wat vraagt Dikkertje Dap aan de giraf? à Of hij van de nek mag glijden

Wat gebeurt er? à Dikkertje Dap roetsjt naar beneden en valt

Met welk speeltuig vergelijkt Dikkertje Dap de giraf? à Een glijbaan

Welke speeltuigen ken je nog?

Welke dieren zou je daarvoor kunnen gebruiken?

Creëren:

LLN tekenen een bestaand dier, maar omgevormd tot een speeltuig, bv. een aap wordt een schommel, een nijlpaard een trampoline, een krokodil wordt een wipplank, een slang wordt een hoepel, een olifant een klimrek, …

Materiaal: Wit A4-papier, tekenpotloden, kleurpotloden

4. Locatie:  turnzaal kleuters

Riet Wille - Op naar de top

In: ‘Tikken tegen de maan’ (samengesteld door Joke van Leeuwen, Ons Erfdeel, 2010)

ik

ik ren

ik ren rap

ik ren rap naar

ik ren rap naar de

ik ren rap naar de top

ik ren rap naar de top toe

ik ren rap naar de top

ik ren rap naar de

ik ren rap naar

ik ren rap

ik ben

moe.

Beschouwen:

LK toont het gedicht. Hoe ziet het gedicht eruit? Waarom heeft de dichter het zo opgeschreven? Dit noemen we een figuurgedicht, een gedicht in een bepaalde vorm.

In het gedicht zijn er eigenlijk maar twee ‘echte’ zinnen. Welke twee? (‘ik ren rap naar de top toe’ en ‘ik ben moe’).

Wat is het verband tussen die twee zinnen? (‘oorzaak - gevolg’)

Als ik die twee zinnen na elkaar zeg, wat valt er dan op? (‘Ze rijmen.’)

Creëren:

Maak nu per groepje eerst samen een lange zin.

Wat zou het gevolg kunnen zijn?

Schrijf het gedicht op zoals dit gedicht van Riet Wille.

Materiaal: Vergroting gedicht, kladpapier, lijntjespapier, pen of schrijfpotlood

5. Locatie: WC’s op de grote speelplaats

Marianne Busser & Ron Schröder - Een koning…

In: ‘Ik zoek een woord. 167 gedichten over taal om van A tot Z te verslinden’ (Querido, 2013)

Een koning schreef

voor zijn plezier

gedichten op toiletpapier

en was het laatste bladje vol

dan nam hij weer

een nieuwe rol

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Een koning die schrijft op een WC-rol

Creëren:

Elke LL krijgt 1 blaadje papier ter grootte van een blaadje WC-papier

Hierop schrijft hij/zij 1 enkele zin

Als alle zinnen klaar zijn, worden ze aan elkaar geplakt

Dit lange verhaal wordt op een toiletrol gekleefd

Het ‘verhaal’ wordt daarna in z’n geheel voorgelezen

Materiaal: Kleine blaadjes papier, schrijfpotlood, plakband, lege toiletrol

6. Locatie: fietsenstalling

Optie 1:

Hans & Monique Hagen - Bloed uit mijn knie

In ‘Ik en mijn rode fiets’ (Querido, 2010)

met mijn fiets

viel ik op de grond

op mijn knie

heb ik nu een wond

bloed uit mijn knie

bloed op mijn schoen

daar moet je snel

een pleister op doen

pleister op mijn knie

niet op mijn schoen

op een schoen hoef je toch

geen pleister te doen

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Een kindje dat van de fiets valt en gewond is

Wat moet er gebeuren? à Er moet een pleister op

Creëren:

Teken een kindje

Teken ook ergens een wondje waar een pleister op zou moeten (met potlood en rode stift)

Kom bij de juf een ‘saaie’ pleister halen en kleef die op de wonde

Versier de pleister zoals je wil met stift

Materiaal: Wit A4-papier, pleisters in verschillende maten (eenvoudig wit of bruin), tekenpotloden, stiften

Optie 2:

Hans & Monique Hagen - Fiets

In ‘Daar komt de tijger ’ (Van Goor, 1988)

mijn fiets

is een brommer

ik start

ik ga honderd

ik rijd hard

mijn fiets

is een paard

hij steigert

hij hinnikt

hij zwaait met zijn staart

als ik

mijn fiets

op z’n kop laat rijden

kan ik

plakjes worst afsnijden

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Een fiets

Wat gebeurt er met de fiets? à Hij wordt een brommer of een paard, of een snijmachine

Waarvoor zou jij een fiets gebruiken?  

Creëren:

LLN doen alsof ze op een fiets zitten

LK vertelt een verhaal en verzint wat er allemaal op en met de fiets gebeurt

LLN beelden dit uit terwijl juf vertelt

Materiaal: /

7. Locatie: weerkast grote speelplaats

Hans & Monique Hagen - Hoi weer

In ‘Ik en mijn rode fiets’ (Querido, 2010)

ik kijk naar buiten

goedemorgen

dag weer

daar ben ik weer

ik kijk naar buiten

goedemiddag

dag weer

daar ben ik weer

hoi weer

hier ben ik weer

wat druppel je vandaag

hoi weer

hier ben ik weer

wat donder je vandaag

ik kijk naar buiten

goedenavond

dag weer

daar ben ik weer

ik kijk naar buiten

wat een weertje

dag weer

daar ben ik weer

hoi weer

hier ben ik weer

wat blaas je vandaag

hé weer

ik zie mijn schaduw

de zon schijnt alweer

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht? à Het weer

Wat weet je al over het weer? à Regen, zon, onweer, wind, donder, bliksem, sneeuw, wolken, …

Zou je dit ook kunnen uitbeelden?

Creëren:

LLN imiteren –op hun eigen wijze- de weerselementen

Daarna worden ze verdeeld in groepjes van 3 à 4

Ze maken een bewegingsreeks met 4 weerselementen en tonen dit aan de anderen

Anderen mogen het dansje evalueren a.d.h.v. weerskaartjes

Materiaal: Weerskaartjes

Opmerking: Bij heel zonnig weer kan er ook gewerkt worden rond schaduwen en kunnen LLN een pose aannemen terwijl een ander deze schaduw op de grond overtrekt met stoepkrijt.

8. Locatie: secretariaat of kopieerapparaat (daar waar gekleurd papier opgeslagen ligt)

Hans & Monique Hagen - Olifant

In ‘Misschien een olifant ’ (Van Goor, 1988)

ik knip iets

heel ergs moeilijks uit

het wordt misschien

een olifant

o nee toch niet

de slurf valt eraf

het wordt een krokodil

of is het een giraf

Ik knip iets

veels te moeilijks uit

het wordt misschien

geen dier

het lijkt misschien

wel nergens op

ik maak een prop papier.

Beschouwen:

Waarover gaat dit gedicht?

Lukt het om een olifant uit te knippen?

Creëren:

LLN mogen een blaadje gekleurd papier kiezen en een figuur uitscheuren. Het is de bedoeling dat de kinderen al scheurend tot een 'dier' komen!

Materiaal: Gekleurd papier

9. Locatie: klaslokaal

Paul van Ostaijen - Berceuse nr. 2

In: ‘Verzamelde gedichten’ (Prometheus, 1996)

Slaap als een reus

slaap als een roos

slaap als een reus van een roos

reuzeke

rozeke

zoetekoeksdozeke

doe de deur dicht van de doos

Ik slaap.

Beschouwen:

Wat valt op in dit gedicht? (lijken wel ri-ra-rijtjes)

Waarover gaat dit gedicht? (slapen)

Optie 1:

Creëren:

Maak zelf een gedichtje zoals dit. Je mag je ri-ra-rijtjes gebruiken.

Materiaal: Kladpapier, lijntjespapier, schrijfpotlood of pen, ri-ra-rijtjes

Optie 2:

Creëren:

Een berceuse is een moeilijk woord voor een slaapliedje.

Wie kent er nog slaapliedjes?

LLN zingen slaapliedjes, anderen zingen het na. Als er geen slaapliedjes gekend zijn door LLN, leert LK een slaapliedje aan.

Materiaal: /